Bánh răng hành tinh

1. Bánh răng hành tinh là gì?

Bánh răng hành tinh hay còn gọi là bánh răng theo chu kỳ, là một hệ thống bánh răng bao gồm các bánh răng thúc, một bánh răng trung tâm (hay còn gọi là bánh răng mặt trời) đóng vai trò đầu vào và trình điều khiển của bộ. Trong đó, ba hoặc nhiều bánh răng dẫn động (gọi là hành tinh) quay xung quanh bánh răng trung tâm. Cuối cùng, các hành tinh tham gia với một bánh răng vòng tạo nên bánh răng thúc đẩy từ bên trong. Đặc biệt bánh răng hành tinh có thể dễ dàng chuyển đổi sang tỷ lệ khác bằng cách thay đổi hạt tải điện và bánh răng mặt trời.

Ngoài ra, trên các xe ô tô có lắp hộp số tự động AT, bánh răng hành tinh còn có nhiệm vụ tạo tỷ số truyền, điều khiển việc giảm tốc, tăng tốc, nối trực tiếp, đảo chiều bằng cách thay đổi các phần tử đầu vào, đầu ra và cố định một bộ truyền.

2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bánh răng hành tinh

2.1 Cấu tạo của bánh răng hành tinh

Một bộ bánh răng hành tinh được cấu tạo từ ba loại bánh răng khác nhau đó là: Bánh răng hành tinh, bánh răng vòng và bánh răng mặt trời. Trong đó, bánh răng mặt trời nằm ở vị trí trung tâm (màu vàng) và truyền mô-men xoắn đến bánh răng hành tinh (màu xanh lam), rồi gắn trên một vật mang chuyển động (màu xanh lá cây). Đồng thời bánh răng hành tinh quay quanh bánh răng trung tâm và kết hợp với bánh răng vòng (màu hồng). Tùy thuộc vào từng ứng dụng, hệ thống bánh răng hành tinh có thể hoạt động từ đơn giản đến phức tạp.

2.2 Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý hoạt động của bánh răng hành tinh dựa trên nguyên tắc dẫn động, nếu hai bánh răng có sự ăn khớp ngoài thì sẽ quay ngược chiều, còn ăn khớp trong thì sẽ quay cùng chiều.

2.2.1. Giảm tốc

• Đầu vào: Bánh răng bao.
• Đầu ra: Cần dẫn.
• Cố định: Bánh răng mặt trời.

Khi bánh răng mặt trời (bánh răng trung tâm) cố định một chỗ thì chỉ có bánh răng hành tinh quay xung quanh bánh răng trung tâm. Lúc này, đầu ra sẽ giảm tốc độ so với đầu vào bằng cách thực hiện chuyển động quay bánh răng hành tinh.

• Độ dài của mũi tên tương ứng với tốc độ quay, chiều rộng của mũi tên thể hiện mô-men xoắn.
• Mũi tên càng rộng thì tác động lực mô-men càng lớn và mũi tên càng dài thì tốc độ quay càng cao.